مطالبه اجرت المثل ملک مشاعی

آیا زنی که مالک سه دانگ خانه ای باشد که سه دانگ دیگر متعلق به شوهر باشد، می تواند مطالبه اجرت المثل ایام تصرف کند؟

قبل از آنکه وارد این بحث و توضیحات مربوط به آن بشویم ذکر چند نکته لازم به نظر می رسد:

اول آن که اجرت المثل در چه مواقعی قابل مطالبه می باشد ؟ می توان گفت آنچه مربوط به این مبحث است در دو مورد می توان دادخواست مطالبه اجرت المثل ایام تصرف بر علیه متصرف، تقدیم دادگاه نمود : 1- طبق ماده 308 قانون مدنی : تصرف ملک دیگری عدوانا یا بدون مجوز غصب محسوب می شود و مالک می تواند از طریق دادگاه علیه غاصب (متصرف) مطالبه اجرت المثل ایام تصرف کند 2- طبق ماده 337 قانون مدنی: هرگاه كسی بر حسب اذن صریح یا ضمنی از مال غیر استیفاء منفعت كند صاحب مال مستحق اجرت المثل خواهد بود مگر اینكه معلوم شود كه اذن در انتفاع مجانی بوده است.

دوم،دلیل بر تعلق اجرت المثل در این موارد چیست ؟ طبق این مواد از قانون مدنی، نداشتن اجازه و رضایت از ناحیه ی مالک جهت انتفاع و استفاده از مال دیگری دلیل بر مطالبه ی اجرت المثل بر علیه متصرف می باشد با این توضیح که دلیل بر رضایت در استفاده ملک ، توسط دیگری می تواند کتبی یا شفاهی، صریح یا ضمنی باشد.

لذا با توجه به سلیقه و استدلال های قضات محترم، ممکن است چنین دادخواستی، یعنی مطالبه اجرت المثل ایام تصرف زن علیه شوهر، در هر دادگاه منجر به رای های متفاوت و معارضی گردد. اما آنچه صحیح به نظر می رسد وقتی که سال ها زن و شوهری ، علی رغم این که بر طبق قانون، تهیه مسکن بر عهده مرد (زوج) می باشد،با وجود مالکیت مشاعی منزل، بدون اقامه دعوی کنار هم زندگی کرده اند، و زن متعرض مرد نشده است و به او اعلام رسمی در خصوص عدم رضایت نکرده است، همین مطلب ظهور در اذن استفاده (انتفاع) مجانی از جانب زوجه به زوج دارد و عرف نیز چنین حکم می کند که تا زمانی که زن اعلام نا رضایتی نکرده و درخواست منزل مستقل نکرده است و یا اعلام رسمی مبنی بر عدم رضا در انتفاع به شوهر خود نکرده است، کاشف از رضا و اذن در انتفاع مجانی زوجه به زوج می باشد.لیکن همانگونه که قبلا ذکر گردید، از زمانی که دادخواست مطالبه اجرت المثل تقدیم دادگاه می گردد،یعنی از آن زمان سکونت مرد در منزل مشترک مشاعی، بدون اذن زن است و از تاریخ تقدیم دادخواست و یا اعلام رسمی به شوهر،ایشان مستحق دریافت اجرت المثل از شوهر خود می باشند.البته با دقت در قسمت آخر ماده 337 قانون مدنی که در بند دوم از نکته اول قید شد، لازم به توضیح است که اثبات مجانی بودن انتفاع می بایست توسط زوج ( شوهر ) اثبات گردد که اذن در انتفاع مجانی بوده